Her Yönüyle Disleksi

Disleksi Nedir?

Disleksi; dinleme, konuşma, akıl yürütme, okuma, yazma, matematik yeteneklerinin kazanılması ve bilginin kullanılmasında güçlüktür.

Disleksi doğuştan gelen yapısal bir durum olduğundan, yaşamın ilk yıllarından itibaren belirtilerini gösterir.

Geç konuşmak, duyduklarını anlamakta güçlük çekmek, kelime hazinesinin az olması, sözcükleri yanlış söyleme, olay sırasına göre olay anlatamama küçük yaşlarda fark edilebilecek bazı belirtilerdir.

Disleksinin Kaç Türü Vardır?

1-DİSLEKSİ (okuma güçlüğü): Okurken atlama, anlamı bozma, harf – ses uyumu bozukluğu, hızlı okuyamama, harflerin ya da hecelerin yerini değiştirme, heceleme ya da anlamama gibi bir takım bozukluklar görülür.

2-DİSGRAFİ(yazma güçlüğü): ): Yazım hataları, okunaksız ve düzensiz el yazısı, bazı harf, rakam ve sözcükleri ters yazma, b-d, m-n, ı-i, d-t, g-ğ, g-y gibi harfleri karıştırma, sözcükler arasında boşluk bırakmadan ya da sözcüğü birkaç parçaya bölerek yazma gibi bozuklulara rastlanır.

3-DİSKALKULİ(aritmetik bozukluk): Matematik terimlerini, kavramları anlayamama, sayı ve sembolleri tanıyamama, gerekli sembolleri kullanma, eldeli sayıları toplamayı unutma, çarpım tablosunu öğrenmede zorluk yaşama, problem çözümünde izlenecek adımlara karar verememe biçiminde kendisini gösteren bozukluklarla karşılaşılır

Okul Öncesi Dönemde Disleksi Belirtileri Nelerdir? 

• Küçük yaşlarda “pokratal, feştali” gibi kelimeleri yanlış telaffuz ederler.
• Günlük hayatta kullanılan basit kelimeleri hatırlayamazlar. Örneğin “Ne ile su içeriz” sorusuna “Bardak yerine sürahi” diyerek cevap verirler
• Arkadaşlarının isimlerini hatırlayamazlar
• Parmak ucunda yürürler
• Merdivenleri ayak değiştirerek inip çıkamazlar
• İnce motor becerilerde yetersiz olabilirler. Örneğin düğme ilikleme, makasla kesme, sınırlı boyama, çizim becerilerinde yaşıtlarına göre daha az başarılı olurlar
• Kaba motor becerilerde yetersiz olabilirler. Örneğin iki tekerlekli bisiklete binme, ritmik hareket etme, el çırpma gibi becerilerde yaşıtlarına göre daha az başarılı olurlar
• 5 yaşını geçmiş olmasına rağmen el tercihleri henüz oluşmayabilir
• Okul öncesi dönemde öğrenilmesi gereken temel kavramları öğrenmede güçlük yaşarlar. Zıt kavramlar, zaman kavramları, sayılar, sayıları sıralama, yer yön kavramlarını öğrenme ve günlük hayatta kullanmada güçlük yaşarlar
• Dikkat ve bellek sorunları yaşadıkları için şiir ezberleme, adres ezberleme, kendisine verilen yönergeyi aklında tutup yerine getirme becerilerinde desteğe ihtiyaç duyarlar.
• Dikkat gerektiren aktiviteleri çok fazla sürdüremezler, çabuk sıkılırlar ve kendi kendilerine oynamayı tercih ederler. Bu nedenle çoğu zaman dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile karıştırılabilir.
• Dislektik çocuklar akıllı görünen, yaşından büyük akıllıca sözler söyleyen ve davranışlarda bulunan; ancak yaşından beklenen akademik becerileri yerine getirmekte zorlanan çocuklardır.

Okul Döneminde Disleksi Belirtileri Nelerdir?

• Okula hevesle başlarlar ama bu hevesleri çok sürmez, çizgi çalışmalarının başlaması ile birlikte okula gitmek istemezler.
• Yeni sesleri öğrenmede, okuma yazmayı sökmede güçlük yaşarlar
• Kitap okumayı sevmezler
• Ödev yapmaktan hoşlanmazlar.
• Okuma ve yazmada (D-B-P), (M-N), (F-V), (K-T) seslerini karıştırırlar
• Kelimeleri düz görmelerine rağmen, tersten okurlar. (Kocaman yerine Çokoman)
• Rakamları tersten okurlar. 35 yerine 53 gibi okurlar
• Okuduğu metni özetleme, metin ile ilgili sorulara cevap verme, metnin ana fikrini bulma gibi konularda sıkıntı yaşarlar
• Tahtada gördüklerini deftere yazma, düzenli defter tutma becerilerinde de zorluk yaşarlar
• Çarpım tablosu ve saat kavramı gibi kavramları öğrenmekte zorlanabilirler
• Problemleri dört işlem kullanarak çözmek yerine kendilerine göre geliştirdikleri yöntemleri kullanarak farklı şekillerde çözerler, ama yanlış çözerler

Dislektik Çocuğu Olan Ailelere Öneriler

• Çocuğunuzun durumunu kabul etmekle işe başlayın. Var olan durumu kabul etmek ve çözüm sürecini başlatmak başarıya giden en güzel yoldur.
• Çocuğunuz disleksi tanısı aldıysa, bu durumu öğretmeni ile paylaşın.
• Çocuğunuzla ders çalışırken ya da ödev yaptırırken, kızmadan sinirlenmeden davranmaya çalışın.
• Unutmayın çocuğunuz her zaman ilk seferde sizin gösterdiğiniz çözüm yöntemini uygulayamayabilir, ona ikinci belki üçüncü şansı vermelisiniz.
• Dislektik çocuklar diğer çocuklardan farklı olarak öğrenme stilleri ile öğrenme süreçlerini tamamlarlar. Onlar için görsel, işitsel ip uçları çok önemlidir.
• Matematik problemini ya da hayat bilgisinden bir konuyu somutlaştırarak görsel ve işitsel materyalleri kullanarak anlatmanız, öğrenme sürecini ve öğrendiklerini transfer etme sürecini kolaylaştıracaktır.
• Çocuğunuzun başarılı olduğu ve daha az başarılı olduğu alanları iyi belirleyin. Başarılı olduğu alanlara doğru yönlendirin ki, ihtiyacı olan başarı duygusunu yaşasın. Daha az başarılı olduğu alanlarda ise destek vermeye devam edin.