Tablet ve Akıllı Telefonlar Çocukların Gelişimini Nasıl Etkiliyor?

Çağımız teknoloji çağı iken, çocukları teknolojiden tamamen uzak tutmak doğru değildir. Ancak çocukların teknoloji ile ve teknolojik araçlar ile ne kadar yakın olacaklarına biz anne babalar karar vermeliyiz.

Artık hemen hemen her evde akıllı telefon ve tablet bilgisayarlar bulunmaktadır. Biz yetişkinler bile bu araçlar ile bu kadar yoğun ilgilenirken, çocukların da ilgi duymaları normaldir.

Özellikle de çocukların biz yetişkinlerin davranışlarını model aldığını ve kendi davranışlarını da bu modellemeye göre şekillendirdiklerini düşünürsek, bizim tablet, telefon ile ilgilenme şeklimiz ve süremiz daha da önem kazanmaktadır.

Çoğumuz tablet ve telefonları asıl amaçları olan iletişimin yanı sıra, oyun amaçlı da kullanmaktayız. Dolayısıyla anne babasını bu araçlarla oyun oynarken ve keyif alırken gören çocuklar da benzer davranış içine girme eğilimi içinde olabiliyorlar. Çocuğun önünde tablet, telefon ile oyun oynamak, bu nedenle çocuğun zamanından çalmak ne kadar yanlışsa, çocuk da Oytun oynamak istediğinde “Hayır olmaz deyip” tamamen yasaklamak o kadar anlamsızdır.

Türk pediatri derneğinin çocuklar için belirlediği ekran süreleri vardır. Buna göre

• 0-3 yaş: Olabildiğince ekrandan uzak tutulmalıdır. Ekran başında vakit geçirmemelidir.
• 3-6 yaş: Günlük toplam süre 20-30 dakikayı geçmemelidir.
• 6-9 yaş: Günlük toplam süre 40-50 dakikayı geçmemelidir.
• 9-12 yaş: Günlük toplam süre 60-70 dakikayı geçmemelidir.
• 12 yaş üzeri: Günlük toplam süre 120 dakikayı geçmemelidir.

Özellikle beyin gelişimi için çok önemli olan 0-4 yaşta çocukların sadece tablet ve telefondan değil, televizyondan da uzak durması çok önemlidir. Çünkü çocukların beyni ekrandan geçen hızlı kareleri yakalamakta zorlanmakta ve adeta şoka girmektedir.

Çoğu çocuk klip ve reklamları izleyerek yemek yer ve anne babalar da bunları izlerken çok güzel yediklerini tam olarak doyduklarını söyler. Oysaki bu yeme olayı anlamlı ve bilinçli bir yemek olayı değildir.

Özellikle klip ve reklamlarda ekranda saniyede 24 kare geçer ve çocukların beyin gelişimi buna hazır olmadığı için, bu 24 kareyi yakalamakta zorlanır. Yani çocukların ekran karşısında kilitlenerek yemek yeme olayı beynin kısa süreli şoka girmesi olayıdır. Bu nedenle çocuk ne yediğinin ne kadar yediğinin farkında olmadan sadece ağzına koyulan yiyeceği çiğner ve yutar. Ne zamanki reklam ya da klip biter o zaman çocuk kendisine yemek yedirildiğini fark eder ve kendine gelir, itiraz etmeye başlar.

Tablet ve akıllı telefonlarda oynanan oyunların da benzer bir etkisi vardır. Renkli ve hareketli ekran nasıl ki biz yetişkinlerin ilgisini çekiyorsa, çocukların da ilgisini çeker ve adeta kilitlenip kalırlar.

Tablet, telefon ve televizyon karşısında uzun süre zaman geçirmenin çocukların gelişimi üzerine nasıl bir etkisi vardır, bir de buna bakalım.

1. Tüm gelişim alanları, özellikle de beyin gelişimleri olumsuz etkilenir.
2. Sosyalleşme sürecinin en önemli basamağı olan 0-4 yaşta ekran karşısında olması gerekenden daha çok vakit geçiren çocuk, sosyalleşme sürecini sağlıklı şekilde tamamlayamaz.
3. Dil gelişiminde gerileme ya da gecikme meydana gelebilir.
4. Görme bozuklukları ve göz hasarları oluşabilir.
5. Sürekli olarak tablet ve telefona eğilerek bakmaktan vücut duruşunda bozukluklar olabilir.
6. Davranış problemleri ortaya çıkabilir. İstediği zaman kendisine tablet, telefon verilmediğinde ya da bu araçlar kendisinden geri istendiğinde çoğu çocuk itiraz ve reddetme davranışı göstermekte, bunun sonu genellikle ağlama ve öfke nöbeti ile sonlanmaktadır.
7. Çocuklar hareketsiz oturdukları için, hareket kabiliyetleri ve motor gelişimleri olumsuz etkilenebilir.
8. Gerçek çocuklarla gerçek oyunlar oynamayıp, sürekli sanal oyunlar oynayan çocuğun hayal gücü olması gerektiği gibi gelişmeyebilir.
9. Oyunlarda başarı odaklı davranan çocuklarda, başarısızlık durumunda kabullenmeme, karşı gelme davranışları gözlenebilir.
10. Çocuklarda dikkat dağınıklığı ya da dikkat eksikliği bulgularına rastlanabilir.

Anne Babalara Öneriler

• Akıllı telefon ya da tablet bilgisayar 12 yaştan sonra çocuklar için uygundur.
• Kullanım süreleri için kesin kurallar kararlaştırın.
• Koyduğunuz kurallar ile ilgili tutarlı ve kararlı olun.
• Telefon ve tablet oyuncak değildir, çocuğunuz zaman geçirsin diye ona vermeyin.
• Siz de çocuğunuza doğru model olmak için, tablet ve telefon ile onun yanındayken oyun oynamayın.
• Siz de evde telefon ve tableti mümkün olduğunca sınırlı kullanın.
• Çocuğunuz ile geçireceğiniz her dakika çok değerli. Bu süreyi ekran karşısında değil, oyun oynayarak, iletişim ve etkileşim içinde geçirmeye özen gösterin.